ARTICLES AND REVIEWS

Een spelletje Electro-Pop met Human League, Heaven 17 en Orchestral Manoeuuvres

Paul Evers

OOR 27.Jan.1982

'De oude Human League klonk als elektronische muziek. Maar Dare is een pop-album dat toevallig met behulp van synthesizers is gemaakt.'

Een treffende illustratie van de opkomstvan de electro-pop. Want de synthesizer heeft de schemerige obscuriteit verruild voor de bovenste regionen van de Engelse hitlijsten. Van associaties met 'koude', 'regen' en 'onmenselijk' naar de sprankelende wereld van de popsong, vol melodie en structuur.

'A catchy chorus, that's what does it,' zegt League's halfgekapte zanger Philip Oakey. Sinds de ontdekking van geluid en mogelijkheden heeft de synthesizer hetsindseen klein jaar tot een volwaardige en vooral hitgevoelige partner van ieder ander instrument in de pop weten to schoppen.

'Het is nu minstens zo belangrijk als een gitaar,' meent Paul Humphreys van het illustere duo Orchestral Manoeuvres In The Dark.

Daarnaast gaan de benen weer fervent van de vloer. Zonder schaamte mogen Abba en Michael Jackson vernoemd worden, of roemruchte zwarte soulbands als Parliament of Funkadelic. Witte funk en disco's floreren in het Engeland van vandaag als nooit tevoren. Haircut 100, ABC, de crisis wordt stijlvol tegemoet geswingd. Ook in die ritmische ontwikkeling is de synthesizer meegegroeid. 'Because the people couldn't stand the heat, they went out of the kitchen,' vertelt Glenn Gregory van Heaven 17, de groep die het in strak dansbare ironie heeft gezocht. Human League, Heaven 17 en Orchestral Manoeuvres, het topfe van een ijsberg. Stemmen, Satire en Standbeelden, gebonden door Succes. MOR, BEF en OMD, Brie afkortingen voor de drie belangrijkste Opponenten in het favoriete spelletje van dit moment: electro.

Phil Oakey's verschijning is op z'n minst bijzonder to noemen. Achter de schizofrene haardracht gaat een gezicht schuil, dat bedekt wardt door een hoeveelheid cosmetica, die zelfs David Sylvian van Japan een week hoofdpijn zou bezorgen. Al die cosmetica is afkomstig uit een gereedschapskist, die de vloer van zijn hotelkamer domineert. 'Joanne gebruikt er natuurlijk ook van,' verontschuldigt hij zieh, daarbij de nieuwe Vogue nonchalant doorbladerend.

Hotels op stand in plaats van de stoffige optrekjes in voorbije tijden; de Vogue in plaats van met je laatste geld de Time Out to kunnen aanschaffen. Oakey en zijn versie van The Human League ervarennuwat succes is. Een reeks van steeds sterker wordende synthi-hitsingles, van

Sound Of The Crowd, via Love Action naar Open Your Heart, heeft hen met Don't You Want Me een vaste stek op de eerste plaats in de Engelse hitlijsten bezorgd. Hot album Dare - de collectie hitsingles - doet het op de elpee-lijsten voor met minder, daarmee de Abba's en Adam Ants voor de voet lopend. Dat is met verbazingwekkend. Op de plaat staat een aantal gevatte. good in hei oor liggende songs, uitstekend gezongen en geproduceerd (Martin Rushent, de hitproducer van '81); bovendien erg dansbaar. Daarbij ziet The Human league van nu er'verkoopgeil' uit, met naast Phil's hoofd, mascara en lippenstift vooral de twee meisjes Suzanne en Joanne.

'In Engeland heeft de elpee ruim een miljoen stuks verkocht, dat kamt bijna met voor,' meldt de zanger trots. De gevolgen laten zich gelden: er kan met meer op straat gewandeld worden on een warme maaltijd buitenshuis is taboo. Maar hij heeft het altijd geweten. Dit zou eens moeten gebeuren 'lk was heel naief tuen ik met de originele Human League stare,te. 1k dacht dot hat heel gemakkelijkzouzijn am een topgroep to worden. Dat is dus legengevallen, het duurdewat langer. Maarwat me wel verbaast, is de enorme kracht waarmee we omhoog gestoten worden.'

C&A-versie

'Hij liegt,' reageert Glenn Gregory, zanger van Heaven 17. 'Oat is zo gemakkelijk gezegd als je eenmaal succes hebt.' Ian Craig Marsh voegt daaraan toe: 'Maar god ja, iedereen wit succes. Je doet met lets am op voorhand to taten.'

Aangevuld met Martyn Ware vormt dit drietal de British Electric Foundation, een werkmaatschappij waarvan Heaven 17 een onderdee is. Ian en Martyn verlieten de originef e Human League, waarna Phil Oakey en Adrian Wright die groep met andere Jeden voortzetten tot de hitgroep van dit moment.

Heaven 17 maakte voor met name de critici van de pop-pets de meest verrassende plaat van '81, Penthouse And Pavement. 'We waren wel verrast door dot gunstige onthaal, Meestal zijn het cynische mensen, die critici, en' Martyn en ik hebben altijd siechte recensies gehad in de dude Human League periode,' aldus Marsh.

Be tijdenziin veranderd. Terwijl The Human League van nu als een C&A versie van The Village People kan worden omschreven (vergelijkingen met Abba stellen ze zelf niet meet op prijs!), lijkt Heaven 17, met zijn sterke;funkbasis, een tegenhanger, vooral waar hei werkwijze, ambitie en intentie betreft. Be teksten zijn een in cynisme en ironie gevatte reactie op gebeurtenissen in de wereld. Zo is fascist Groove Thanggeschreven na de verkiezing van cowboy Reagan tot president van Amerika. En waar The Human League een echte popGROEP lijkt, is Heaven 17 meet een tijdelijke coäperatie, onderde vleugelsvande firma BEF. Andere plannen rollen daar geregeld over de burelen, als 'major acts' of 'minor acts'.

=== 'Watme wel verbaast, is de enorme kracht waarmee we omhoog gestoten worden' (Phil Oakey-Human League) ===

Maar er is meet. Want ook de groep die zichzelf in de geest van doze tijd gemakshalve moat afkort tot OMD (Orchestral Manoeuvres In The Dark) weet-haar synthi-danswijsjes met grote frequentie in de hitlijsten van Great- Brittannie. Nag allijd tot haar eigen stomme verbazing, overigens. Zogt Paul Humphreys, de zwijgzame toetsenman die nu eens niet overschreeuwd wordt door de brallerige bassist Andy;McClusky: 'Wij hebbennooit een of anderdoel nagestreefd, datwasvanaf het begin alto en dat'is niet veranderd. Veel bands starten met hot idea zo snel mogelijk beroemd to worden. Oat hebben wij nooit gewild. We schreven gewoon songs, voor onszelf, We zijn at,nooit mee de straat opgegaan. We zijn eigenlijk per toeval in de muziekbiz gerold.' Gestart als een elektronisch geintje, is datzelfde OMB no tot hot absoluutluchtledige verworden. Er is weinig duidelijks,-of hot -moot eang aardig melodietje zijn, als; in het'i recente Souvenir, ' Bij de rest van het materiaal doemen pompeuze standbeelden op, statisch, kunstig, maar nietszeggend. De invloed van Joy Division op de laatste elpee Architecture & Morality is stork aanwezig, maar een groep die zich zo heen en weer laat wiegen door andermans inspiratie geeft weinig blijk van zelfvertrouwen of identiteit. Eerlijk is Humphreys wel. Hij geeft toe dat hot duo nogal in de war is. 'Misschien moeten we hot wel opgeven. Misschien is OMO wel irrelevant.'

One groepen, drie verholen. Maar ook een verhaal. We starten, unbescheiden genoeg met de top.

De scheiding

Ergens in 1980 ging hot mis. Hot viertal uit Sheffield, dat eerst aisThe Future, daarna als The Human League van start ging, viel aan onderlinge verdeeldheid ten proof. Ze bleken hun tijd lets to ver vooruit to zijn. Want de fusie fussen pure pop en elektronica, met Gary Glitter als een van de voornaamste inspiratiebronnen, kwam nooit als zodanig van de grand. Er verscherzen twee elpees (Reproduction en Travelogue) en een handvol singles', waarvan alleen de 12-inch/ Don't Depend On You, opgenomen als The Men, het huidige Human League-geluid benaderde. 'We hadden The Hyman League in feite oak als een snortwerkmaatschappijopgezet,' vertelt Ian Craig Marsh, 'omdat we met verschillende projecten bezig wilden zijn. We dedentoen bijvoorbeeld die DignityüfLabour-single, en die Men-single, maaraangezienzegeensucceshaddenendedrukvande platenmaatschappij am gewoon een 'straighte' band to zijn groter werd, werkten we maar door als The Human League.' En Adrian, uit hot andere kamp: 'We zouden oorspronkelijk films, video's, boeken en platen produceren, maar omdat we nooit succes hadden, konden we nag net allleen maar platen uitbrengen.'

=== 'Hij liegt' (Glenn Gegory-Heaven 17) ===

Irritaties, verschillen van inzicht en teleurstelling over het gebrek aan resultaat scherpten de ruzies aan. Uiteindelijk was het wegvallen van virgin's financiele steun de druppel die de emmer deed overlopen. Martyn en Ian stapten op. Phil: 'Weet je water precies gebeurde? Ian en Bob Last, onze manager (toen en nu, van towel H17 als HL - PE) -besloten Martyn Ware uit de groep to gooien. Ian staple tuen op Martyn of en zei dat ik hem uit de groep wilde zetten, hetgeen hem ontzettend opfokte. Hij wilde flood meer in een groep met mij zittert. En Ian stapte tegelijk met hem op. Oke, ik had wet toestanden met Martyn, maarikheb nooit gezegd: hit eruit of ik eruit.' Oakey laat geen mogelijkheid onhenut am tech op 'the split' terug to kamen. Hei zit hem nog altijd hoog. 'Het welt nog altijd bitter aan, want we hadden er hard aan gewerkt en voelden ons erg betrokken. We wilden het echt met z'n vieren proberen. Eon scheiding is altijd erg pijnlijk. Niet alleen am de scheiding an sich, maar het feit dat het met zo gegaan is als je wet gewild had.' En zelfs nu, zoveel maanden, activiteiten en successen later, wordt er nog lustig tussen de partijen been en weer geketterd. Ian: 'Men denkt nog steeds dat er nu twee Human Leagues zijn. Goddank is het er maar 66n.' En Philip: 'Wij hebben Dare helemaal op synthesizer gemaakt. Hot eerste wat zij deden, was ean bassist inhuren. ZIJ klinken nu als denude League, WI,1 zijn een pop-band.'

Blufpoker

De splitsing valt op het meest onmogelijk tijdstip: aan de vooravond van een drieweekse Europese tournee. De instrument alisten, de songschrij vers, 'the biggest talents', zoals ze omschreven werden, vertaten de groep. Adrian Wright, de man van de dia-shows die amper een synthesizer had aangeraakt en Phil Oakey, zanger, tekstschrijver en visueel opzichtig maar verdernietin staatveelmet eeninstrument aanto vangen, staan even to klapperen. De keuze is simpel: of ermee kappen, of even wanhopig als dramatisch doorgaan. Ze kiezen voor het laatste. Uit een discotheek in Sheffield worden twee dansende vriendinnetjes geplukt, Joanne Catherall en Suzanne Sulley. Zingen isniet zo belangrijk: Philip kan onmogelijk in vin eentje met een tape-recorder die grote podia opklimmen.'Eigenlijk zocht hij een lange zwarte zangeres, maar hij kreeg daar twee kleine blanke meisjes voor in de plaats, die eigenlijk niet konden zingen,' legt Suzanne giechelend uit.

Uiteindelijk worden de oudersj I I overgehaald en niet veel later staan de meisjes hoog op een toren dansend aan de contractuele verplichtingen van The Human League to voldoen. Bij toeval blekende stemmen nog net aan de minimum-eisen tegemoet te kamen. Adrian: 'Die twee hebben een enorme popgevoeligheid. Bij SoundOf TheCrowdzeiden ze meteen: deze gaat het voor het earst maken!' Terwijl Phil meent dat vrouwen Legen het eind van deze eeuw sowieso de weretd zullen overnemen. 'Eon echt goede groep reflecteerl de maatschappij. Vrouwen zijn nu veel gelijkwaardiger aan mannen dan omit tevoren en dat tie je bij ons. Wij gaan volkomen gelijk met elkaar om.'

Maar terug naar de plot van de gouden succes-roman. Een paar dagen voor de tournee van start gaat, ontmoet Phil toetsenist/gitarist tan Burden on de manwordt ogenblikkelijkgerecruteerd. Met behulp van een aantal backing-tapes wordt de tournee als een spelletje blufpoker ingezet. 'Ik werd bijna alcoholist,' bekent Oakey nu. 'En ik had attijd al de pestaanhetwerken mettapes.' Wemoestenhetwetdoen,'voegtWright eraan toe, 'al was het alleen maar om to laten zien dat we ookzonder Ian en Martyn verder konden gaan.' 'Je las overal dal zij al het werk hadden gedaan,' zogt Suzanne. 'Zo van: "the inventive side that left The Human League" ' Phil 'Daar word ik nu nog nijdig van. Kijk, zij hebben een boel gedaan Allerlei albums, singles, cassette. Wij maar een plaat. Maar die is dan ook honderd procent. Wij wilden populair worden en bij veet mensen overkomen, dot was de hele opzet van de elpee. En daarinzilnwe geslaagd, dacht ik.'

Pres. Kennedy

Als ex-Rezillos-leider Jo Callis wordt aangetrokken, is de toevoer van vers,vooralcomponerendblood ftinkopgang gekomen.HoewelOakeyen Wright zich direct na de scheiding op het componeren van nummers hadden gestort, blijken Burden en Callis in huge mate verantwoordeliik voor het nieuwe materiaal. 'Zij hebben vooral ritme en structuur ingebracht.' aldus Phil 'Met de oude League hadden we vaak wel goede melodieen en teksten, maar het ritme ontbrak Het grootste verschil tussen tuen en nu zit 'm in de songs. We schrilven nu goede popsongs, ktaar nit. Waar hot ans am gaat, is melodieen, ritme en teksten, maar vooral melodieen, zoals bij Abbe of Michael Jackson of zelts Rod Stewart Met de oude groep hebben we ook altijd popmuziek willen maken, maar we hadden er alle vier andere ideeen over. En we waren erg naief, We dachten dat het gemakkelijk was am een popsong to schriiven. flat is het niet, hei is verdomd moeilijk.' Suzanne: 'Wet een goede popsong nodig heeft? Mannenstemmen, vrouwenstemmen, en "areallycatchychorus". Oat is alles am een hit to scoren.'

Na de singles Boys & Girls en Sound Of The Crowd verschijnen met veel succes Love Action, Open Your Heart, Don't You Want Me en de elpee Dare. Phil: 'Het is een elpee vol singles, dat was de opzet.' Adrian. 'De meeste mensenvindendatjeop een elpeemeerruimte en mogelijkheden hebt dan op singles. Terwijl wij op onze elpee joist alles zeggen met de singles?' Phil, 'Wij houden bijvoorbeeld van Michael Jackson's Off The Wallen een paar Blondie-elpees, waar je gewoon een goed, op zichzelf staarjd nurnmertje uit kunt pikken Its a great tune and it's over in three minutes. Wij wilden wel eens zien of wij dat ook konden.'

Binnen die Brie-minute n-grens op Dare handelen de songs over uiteenlopende onderwerpen als Lee Harvey Oswald, de moordenaar van president Kennedy (Seconds), de filmAStar/sSorn(Don't YouWantMe) en Joanne (Love Action). 'Zo' n nummer als/'nz Thetawzegt: denk na over de politie. Neeni met meteen aan dat ze aan de foute kant staan. Denk eerst over alles na, laat je niet leiden door vooroordelen.' Maar vouraleerst domineert de liefde in de songs. Phil: 'Datwasbij mij altijd at zo, alleen is het nu minder obscuur. Vroegerwas ikgetrouwd, maar ik ging intussen met jemand anders. Oat was mijn leugens-periode. Daarmee ben1kgestopt,voordatweaanDare begannen. Nuzijndetekstenookveel directer.'

Endless love

'Wij wilden lets persoonlijks doen. Daarom ook he et de plaat Dare Want in Engeland moot je pretenderen dat je je zorgen maakt over de werkloosheid en dat moot je met dikke vette slogans uitdragen. Natuurlijk raakt ons dat, maar wij gaan'dat met op die manier verkopen.' Suzanne: 'Love Action is eon nummer waarmee ontzettend veel mensen zich kunnen identificeren. Terwijl erop dit moment heel veel groepen zijn die over werkloosheid zingen, weet het gros van de mensenniet wat dat is. Be meerderheid heeft altijd nag een baan. Eon daurbij, Liefde is loch het allerbelangrijkste?' Suzanne is nag long j18). Philip (261 zou beter moeten weten; er doen zich dan ook geregeld generatieconflictjes in de dop voor. Phil: 'Er staat eon cartoon in de NME, waarin je remand ziel luisteren naar de radio. Er zijn overal rellen aan de gang en er heerst

werkloosheid etcetera. De nood is hoog en wie moot de natie redden?

Dan kamen wij dus op de radio met Don't You Want Me.... Kijk, min bedoefing was am eersi een heleboel mensen to bereiken Nu wordt er naar mij geluisterd. En nu wit ik zeerzeker een politieke song schrijven.' Suzanne: 'Ach Phil, hou tech opt Men wit daar niets mee to maken hebben. Daarom doen die "soppy love-songs" hot zo goed. EndlessLove van Diana Ross en Lionel Ritchie.' Phil 'Lietde is hat allerbelangrijkste. En her is ooze bedoeling ook altijdgeweestompolitiektemilden, Maarik wit nu dolgraag een nummerschrijvenover The National Front; een sterke popsong over dat onderwerp, am de mensen aan net denken to zetten.' Maar de "kids' willen niet denken. De' kids' willen Soft Cell. Suzanne heeft een broertje van 11, dat hen veel beter vindt dan The Human League, Phil: 'Zij zijn oke, maar they're synthesizers. Wij zijn een synthesizerband, maar wij klinken riet als zodanig. Wij gebruiken de synthesizer omdat dat hot enige instrument is dat we begrijpen. Maarwij proberen een grown

up classical type of music lemaken.Hotgaatnietzozeeramhe!getuidals ä am de songs. Giorgio Moroder deed dat bijvoorbeeld oak. Be meestevan do huidige synthesizergroepen zijntrouwens rip-offs van Kraftwerk. Nag steeds.' Suzanne 'Be platen van Depeche Mode, Soft Cell en Orchestral Manoeuvres klinken allemaal hetzeltde. Terwijl, als je bit ons alleen al naar de verschillende singles luistert, je steeds andere nummershoort,' En Adrian merkt snerend op. 'Die elpee van Depeche Mode klinkt net als wat Ian en Martyn in BEF doen. Oat deden wij in '78 al; heel gedateerd 4 dus '

BEF. Verstonden we hei goed?

Major act

Hot zal de derde paging worden. Ergens in oktober vorig jaar werd in Londen de afspraak met de firma REFinclusief eerste work nemer,zanger Glenn Gregory, niet nagekomen Het vliegtuig uit New York vertrok met. Ergens,in december vorig jaar werd de afspraak in Brussel met de firma REF inclusief Berste werknemer, zanger Glenn Gregory, opnieuw niet nagekomen. Hot vliegtuig uit Hamburg vertrok niet. Ditmaai zal her scheepsrecht zijn. Er word! in Landen gewacht, dusvliegtuigen kunnen er met meer gemist worden. Martyn Ware is ziek, maar Ian Craig Marsh en Glenn Gregory nullen er zijn, en verdomd, het is zo.

=== 'Het gaat b j ons voornamel jk om de melodieen, zoals bjAbba, Michael Jackson, ofzelfs Rod Stewart' (Phil Oakey-Human League) ===

Her tweetal zit er onschuldig grinnikend hit Kleine Marsh in ten tweedelig kostuum met T-shirt en sneeuwschoenen, Gregory in eon shirt en brook die net voor een tientje op de markt zijn aangeschatt. Gaai het zo siecht met de zaken?

'Neu nee, bepaald niet. We hebben wel met ion eclatant succes als ooze goede vrienden van The Human League, maar genoeg am er flink door gestreeld to worden_'

Zowel de Heaven 17-single fascist Groove Thang als de el pe e Penthouse And Pavement ujn door het publiek, maar vooral door de critici, dankbaar omarmd. Eindelijk een plaat die, niet als die van hun ex-collegae, heel duidelijk en voor de hand liggend de neus naar de topheeft gericht, maar die in at in dansbare disco-maatwerk eigenzonnig klonk Een plaat met diepgang, met emotie, humor, ernst,irpnie. Een plaatmet visie, een plaat van dit moment, van nü. De recensies zijn erg lovend 'brilliantly satisfying, what more could you want?' en 'Heaven 17 are in the Superhuman League'. Ian: 'We wisten, terwijtweermeebezigware n,dat hot een goede plaat zoo gaan worden. Maar je weet nooit wat anderen ervan gaan vinden, zeker de critici met.' Glenn: 'We raken er ook niet zelfingenomen door, hoor. We gaan nu niet op onze lauweren rosten met de gedachte dat we een plaat hebben gemaakt, die "plagt vanhetjaar" is geworden. We hebben nog een lange rit voor de boeg.'

Be rit van Heaven 17 heeft als startpunt BEF, en voor BEF The Human League. Hot verhaal is inmiddels bekend, de onderlinge verhoudingen ook. Ondanks bitterheid en cynisme blijkt iedereen inmiddels toch gelukkig. 'Bit is precies wat wij met de originate Human League altijd hebbenwillen doen,' vertelt Marsh. 'Toen denude Human Leagueopbrak, was eerder al de afspraak gemaakt, dat de overblijvers de naam mochten houden. Dal maakte ons niets uit. Wij wilden toch at lets anders. In ioder geval wilden Martyn en ik niet meet in een GROEP zitten. We vonden dat ouderwets en het liep tech altijd up botsende ego's uit. Daarom besloten we een produktiemaatschappij op to zettert, waarbij we zangers en groepen konden contracteren en daarmee kregen we een veal ruimere deal dan een modale groep heeftbijeen platenmaatschappij. Wij kunnen drie of vier platen per jaar aan Virgin afleveren hetgeen heel ongewoon is in de muziekbiz. Of minder. Hei ligt allemaal veal flexibeler dan her ouderwetse single-album-tournee-idee, waarin altes zo vastligt. Wij kunnen no vrijwel doen wat we willen. Erzijnwel een paarrestricties. Eon ervan is de major act, a major album. Daarvan moeten we er minstens eon per jaar afleveren. Bit eerste Heaven 17-album was dat en dit jaar moet erweereenkamen,van Heaven 17 of niet. Hetzalwel Heaven 17 worden. Maar los daarvan kunnen we allerlei andere dingen doen, zoals de BEFcassette Music ForStowaways, die niet bedoeld zijn als major act.'

Sandie Shaw

BEF staat voor vriiheid, controle, flexibiliteit. De paraplu-organisatie heeft diverse projecten under haar hoede, waarvan Heaven 17 tot op heden de meest en Hot Gossip wellicht de minst succesvolle (een elpee vol onpersoonlijke synthi-disco-covers - PE) is. Ian: 'Die Hot Gossipelpee was een heel straighte producersklus, gewoon eenvingeroefening. Vooral Martyn en ik gaan met dit soort dingen door, alleen met betere groepen. Maar waar het om gaat is dat, als Heaven 17 zo'n succes heeft an zowereldwijdgepromootwordt, Martyn en ikdaarnatuurlijkgeendeel meer van uitmaken. Glenn is, als zanger, de belangrijkste man van Heaven 17 en het is dan minder belangrijk dat wij erbij zijn. Als ersprake van zoo zijn, gaat hij met andere begeleiders hei toneel opals Heaven 17, en blijven wij wel het materiaal aanleveren. Maar daarnaast gaan Martyn en ikweer door met andere dingen' Glenn: 'Wie bepaaltwat eenmajorof een minor is? Wij, in overleg met Virgin. Maar her is voor iedereen duidelijk of lets major is en zal aanslaan bij een grout publiek, of met. Je weet dat terwijl je ermee bezig bent.' Ian: 'Zoals het verschil tussen Penthouse And Pavement en Music For Stowaways, dat ligt ook heel duidelijk.'

Heaven 17 zal dit jaar zonder twijfel de major act zijn, daaris de strategie op gericht. Maar de directie heeft inmiddels nog meer ijzers in het vuur. Zoals daar is: Music Of Duality And Distinction, een elpee vol covers. Ian 'Oat is een nude wens. die nog stamt oil de Human League-tijd. Wij speelden toen ook al nogal wat nude favorieten loans is een nummervan Gary Glitter opgenomen en Phil Oakey meent vandaagde dag dat Heaven 17 dichter bij Gary Glitter staatdan hit -PE). Met Heaven 17 kondenwe uns dat als nieuwe band met permitteren. Men denkt dan meteen dat je zelf geen songs meer kunt schrijven. Maar nu als BEF kunnen we dat wel doen. Er zingen allerlei mensen op. Glenn zingt twee nummers, maar ook Gary Glitter on Sandie Shaw, met nummers als: Be My Baby, Perfect Day, These Boots Are Made For Walking en You Keep Me Hanging On. En-de begelaiding be staat zeker niet allean uit synthesizers, maar er zittenook blaaspartijen en een enkele orkestratie op.' Met geen enkel bedrijf gaat het good. Hot boekjaar'81 wordt voor BEF echter gunstig afgesloten.'Watonsbetreftkomternog een elpeeuit, The Future Tapes. Oat zijn de opnames van de band;waaruit The Human League is voortgekomen, The Future. Gewoonals'een collector's tern en heel goedkoop. Maar Philip wil het met, hij probeerthettegente houden. Hat is dus afwachten. Verdertrekken we daarnietzo aan, Hat is toch geen major.'

Marsh weet nu precies waar de grens ligt. British Electric Foundation geeft hem en Ware de ruimte die ze nodig hadden. De firmanaam klinkt grotesk en belachelijk, maar is ironisch bedoeld. Want: zo weet de BEFen Hi7-kenner: ironie is een terugkerend punt op de agenda van de di ectie-vergadering.

De Russen

'Die hippie-mythe van de jaren zestig dat muziek het communicatiemiddel van de jonge mensen is en als zodanig de wereld kanveranderen, dat is grote onzin gebleken.' Op Penthouse And Pavement worden geen dogma's gepresenteerd. Erwordt aan hettechnische middel (muziek) een ziel toegevoegd door de betoonde betrokkenheid van de groep bij bet wereldgebeuren. Bat is in feite alles, daar kan van genoten worden. Ian: 'Muziek is geen middel om wat voor een invloed dan ook uitle oefenen. Muziek heeft in dat opzicht nietzoveel effect als je wel zouwillen.' Glenn: 'Als we zo graag de wereld zouden willen veranderen, zouden we geen musici worden maar politici. Oat is de enige formele manierom op dat gebied iets to doen. En zo stark zijn we ernou ookweerPietbijbetrokken. We doen wat we doen. We zingen over Reagan, of over de born, of over oorlog, omdat daar onzezorgon interesse naar uitgaat, zonderhet gevoel to hebben dat we daarmee iets veranderen.'

=== Dat is precies wat wij met de originele Human League altijd hebben willen doen' (Ian Craig Marsh-Heaven 17) ===

Be hoes van de elpee ligt op een lijn met de firmanaam. Wezienjonge, in driedelige kostuums gestoken zakenlieden, omrinod door Samsonites, telefoons en glazen wolkenkrahbers. Oh zalige ironie. Glenn: 'It's a pissoff on the industry. Maar tegelijkertijd tekent bet ook organs onze organisatievorm. Veal groepen laten die zakelijke kant maarlopen. Dat is heel dom.' Ian: 'Penthouse And Pavement was opgezet met een vaag concept in hat achterhoofd. Then John Wilson, 18-jarige zwarte funkbassist - PQ ons kwam helpen, ontstonden er langzaamaan twee kanten. Eon met een heel synthetisch geluid en een met hat witte funkaspect. Op die tweedeling ziin we doorgegaan.' Glenn: Vat die naam betreft. Er stond een nummer op Stowaways, dat heette Uptown Apocalypse. Vroeger heette dat Uptown Apocalypse & Downtown Software of zoiets. Vandaar die splitsing op Stowaways in Uptown en Downtown. Daar zijn we op doorgegaan voor het Heaven 17-album. Muzikaal gesproken is er een duidelijk verschic tussen kant een en kant twee. Tekstueel gesproken minder.' Centraal in het titelnummer staat de tegenstelling tussen het verlangen van de betere klasse naar streetcredibi/ity tegenover het verlangen van de jongen van de straat naar een hofiere levensstandaard. Glenn en fan verteilen dat met name in hat klassenrijke Engeland dit verschijnsel veelvuldig voorkomt. 'Die rijkeluisjongens hangen ook maar rond enzien al die kids zonder geld, die zich op wat voor manier dan ooktochwetente uiten in kleding en muziek, wat dan ook. Om zich tegen hun ouders of to zetten, gaan ze daarin mee.'

In sterke popmelodieen en originele geluidsideeen worden op de plaat begrippen als fantasia en realiteit fegen elkaar uitgespeeld. Om uiteindelijk een nogal grimmige visie op de wereid los to laten. Grimmig en vooral cynisch. (Let'sAlMakeABomb ofWe're GonnaLiveforAVery Long Time.) tan: 'Veel mensen zien de plaat als pessimistisch, maardaar hen ik betniet mee eens. We geven dingen aan die inonzeogenfoutzijn, maar we verkondigen met recht vourz'n raap hoe klote de wereld wet met is. We like pointing things out, but at the sametime we like to have a good time anyway.'

Ruines

We praten na. Over ambities, die bij Heaven 17 ogenschijnlijkniet vee? anders liggendanbijHuman League ofelke>andere ollega.'VijfBEF-acts simultaan in de top tien,' verzucht Ian. Maarweer speelt die twinkeling in zijn ogen. Zijn verlangen reikt immers verder, hij weet beter. Nummer eon is zo betrekkelijk en BEF is opgezetom langer mee to gaan. Heaven 17 is hot paradepaardje, maar BEF's aspiraties gaan verder dan de gevangenis van een topgroep. De weg loopt terug haar het nude startpunt van de Human League: een veelzijdige popgroep zijn 'De synthesizer werd vroeger altijd als koud en onmenselijk gezien, terwijl wij er toen al heel anders mee omgingen,Wijvonden dat er net zoveel gevoel in zat als in de Bitaar. Wij wilden nooit alleen maar geluid maken, maar een popgroep zijn '

Collegae synthi'swordenschappelijkgetolereerdalsgezonde concurrentie. 'Soft Cell, dat is Loch heel komisch. Om Gary Glitter moest iedereen ook lachen Irr die tijd.' Maar Orchestral Manoeuvres hebben hetvoorgoed verpest Andy McClusky merkte in een interview op Heaven 17 heefthet punt van de overgave bereikt.Ze hebbenzich erbij neergelegd datwetoch allemaal kapot gaan. Bus zeggen ze nu: taten we maar een feestje bouwen. Dansen op de ruines, voordat de born valt.' Glenn en Ian vallen bijkans van hun stoel van het lachen, 'Whaat!!!?? Hoe be staathet!!! Oatie flat met doorziet!!' Hot (weer)woord is aan Orchestral Manoeuvres. In het stikdonker.

Anti-Image

Overgave. Overgave. Overgave. Dat is het woord dat in de interviews stet OMD de boventoon voert. Andy McClusky, bassist en zanger, spreekt het ratelend en obsessief nit. 'Die zogenaamde nieuwe popmentaliteit, dat is pure overgave. Zo van: er is geen oplossing voor de dreiging in dewereld. Laat maar zitten. We kunnen beter wet plezier gaan maken. Joy Division was de laatste band die nog echt ergens naarzocht. Nu is hetmotto: taten we maar een feestje bouwen tot we flood zijn.' Maar Andy McClusky mag niets meerzeggen. De pleats van handelingis ditmaal Brussels de kleding als hun muziek, beleefd en neutraal. Ze hebben het image van de doodgewone, keurige jongens, eert studie in verzorgde anonimiteit. Paul Humphreys zagt er op hettoneel netzo uitte zien als thuis en hij draagt een kostuum dathemveelouder maakt dan hij in werkelijkheid is. Hij is de elektronicus, detechnicus, de ware architect achter OMD en voor het eerst passeert hij, de spraakwaterval van McClusky in alle bescheidenheid. Souvenir, een recente hitsingle in Engeland, was zijn nummer en wordt door hem gezor gen, Alsrik een gesprekspartner mag kiezen, kies ik voor de meest anonieme van het vage tweetal.

'We hebben altijd al een anti-image gehad,' vertelt Paul. 'We hebben gewoon maar gedaan wat we wilden doen en!nooit-lets opgedrongen.' Toch is het tweetal zonder enige piratenl redelijk aan debakgekomenen gingen er van singles als Messages, Electricity, fnolaGay,Joan OfArcen Souvenir een genoeglijk aantal over de toonbank. 'Oat heeft ons altijd verbaasd. We hadden nooit gedacht datMessages eenhitzouworden. En daarna Enola Gay. En daarna Souvenir en Joan ©f Arc. Het blijft ons nog altijd verbazen. En eigenlijk houden we er nag altijdrekeningmee datwe er vandaag of morgen mee ophouden bij,gebrek aan succes. Wat men toch in ons ziet? Ik weet't-eerlijk met... de songs, die zijn goad. Dat moat het zijn!' Eon beste jungen, die Humphreys. Even nalef als openhartig.

The Game

Hot succesverhaal van 0MD is een van de minst opwindende. Zezijn er eigenlijk per toeval ingerold en datblijft voortdurend het geval. Eigenlijk zijn ze er nu zo diep in gevalleni, dat ze er bijna niet'meer uitkunnen. 'Playing the game,' noemt Humphreys hat. 'We realiseerden ons in hot begin helemaal niet dat het popmuziek was. We deden wat we leuk vonoen. Ik bouwde versterkers, wasaltijderg in "geluid" geinteresseerd. Verder kon ik niets spelen, Andyookniet. We zijn gewoonmaarbegonnen met de ideeen die we hadden. We hadden nooit enig succes verwacht. Onze vrienden verklaarden ons voor gek. Tony Wilson van Factory pikte ons echter meteen op en hijzettegenonsdat.wepopmuziek'speelden. Hij geloofde in ons. Wij niet zozeer, maar wij waren erg nalef. 'Terugkijkend kun je stellen dat ons eerste album een erg happy-pop'naief-album was. Van daaruit groeiden we vender. We wilden watdieper graven en wat krachtiger songs met meer gevoel erin maken. Langzame en stemmige songs hebben we altijd al geschreven, oak in het, begin. Maar die gebruikten we niet voor de live optredens, bang am van hat podium gefloten to worden. Daarom kwamen we in het begin ookzo over als een vlotte synthi-popband, terwijl we die langzamere en gevoeligere kant maarvooronszelf hielden. Op Organisation, de tweede elpee, wilden,-we dat aspect er toch moor laten uitkomen Maar de plaat ward vooral gedomineerd door het besef datwe in de muziekbizzaten. Tot dan toe was dat voor ons een nogel onbelangrijk gegeven. We realiseerden ons dat niet zo Alle songs van daarvoorwaren gewoon onze songs, ons werk: een verzameling van war wij gemaakt hadden. loon realiseerden we ans echter dat we in de biz zaten. Wet her verschil is? You're playing the - game, je brengt platen uit en het kost je ontzettend veel tijd om ze to verkopen. Promotie, pets, radio, tv, tournees, de hele handel. Opeens hadd en we m aar drie m aanden o m Organisation te schrijven en dat bracht een enorme pressie met zich mee. Dal kun je aan de plaathoren.'

Bedevaart

Trekken we de hin door. dan zien we 0MO van de lichtvoetige synthi-pop- . van hot dehuut, via het naderend onheil van Organisation, stoten op Architecture & Morality. Een dieptepunt. Een wirwar van stuurloosheid en onzekerheid. Met de mond volgepropt (Orchestral Manoeuvres In The Dark: Architecture & Morality) zwemt het duo rund in een poel vol paradoxen. Semi-vlotte popmelodietjes paraderenkrampachtig langs do diepe zieleroerselon in de geluidsgolven van Sealand etcetera. Op een enkele uitzondering na (NewStoneAge) maakt hot tweetal een reddeloze indruk, aangetast door vragen over Het Leven, De Wereld en Oe Waarheid. McClusky probeert een antwoord to winden op de door hem gesignaleerde overgave, Humphreys denkt nijver met hem mee. Maarlos van da gezondazelfkritiek overheersen da twi jfelsen built hei resultaat in de vorm van een stuk vinyl van eon dikke twintig gulden tamelijk vrijblijvend. 'Andy en ik kunnen de dingen nooit zwart-wit zien,' zucht Humphreys. 'We zien altiid zoveel andere gezichtspunten datwe vrijwel noott bewusttot een beslissing kunnen komen. Vandaarook die obsessie voor religie. We kunnen maar met begrijpen dat mensen voor honderd procent in een religie stappen.'

=== 'De synthesizer is nu minstens zo belangrijk als de gitaar' (Paul Humphreys-OMD) ===

Voor alle duidelijkheid: Architecture & Morality ('Pretentieus he? Maar toch slaat hot voor ons op waar wij mee bezig zijn.') betrektin al dat zoeken en dwalen met name religieuze overpeinzingen. Nummers als Joan Of Arc en Maid Of Orleans geven de bedevaart aan. 'We zijn met zozeer geinteresseerd geraaktin godsdienst, als wel in de kracht van religieuze muziek, kerkkoren bijvoorbeeld. Er zitten ook een bojet koorarrangementen op de plaat.' Wat er verder mee bedoeld wordt, is met duidelijk. Er is geen gepassioneerde overdracht van kennis oft evindingen: er is geen communicatie mogelijk met doze OMD.

=== 'Misschien is Orchestral Manoeuvres wet irrelevant' (Paul Humphreys-OMD) ===

Paul:'Oat is jets waar we nu oak enorm mee zitten. We voelen dat we eigenlijk duidelijker moeten zijn. Maar we hebben het daar erg moeilijk mee, we weten hei zo vaak met, Desongs zijnnogalimpliciet, nogalonbegrijpelijk wellicht.Zeroepenimpressiesop,maarmeerookmet. Misschien is datte weinig... maar we wilden ook met zozeer jets duidelijk maken als wel de kracht van religieuze muziek overbrengen.'' En later: 'Onze muziek is irrelevant in de zin van_ wat doen wij om de wereld to veranderen? Dat is met niks, dat kunnen wij met. We geloven met dat we jets bijdragen aan de wereld... hoewel, ja, hot moet een aantal mensen lets doen, anders zouden ze onze platen met kopen. Dus moet er een of antler effect zijn dat een OMD-song op de mensen heeft. Maar vergeleken hij zoiets immens als het veranderen van de wereld... nou nee.'

Ongewenst

'We denken er dag en nacht aan Eigenhlk ruoetenwe wat irwre specific statements maken, wat duideliik worden. We weten met wat we gaan dnen. Hot ligt niet zo zwart-wit, het tigt subtieler. Zullen we wel, of met? We bereiken nu eon boel mensen. Misschien vatten die af als we iets proberen to zeggen. Of misschien juist met. En wie zijn wij dat wij al die mensen iets duidelijk zouden kunnen maken... al die dingen, al die gedachtes maken zo`n plaat ats Architecture & Morality ook weer heel irrelevant. Een stukle vinyl met veertio minuten muziek. En toch eten slapen en ademen wij OMO en is alleswat men van onszietin eenjaartijd eon pleat, een paar singles en eon live optreden.'

Hot is diep in do nacht in een Brussels hotel. Humphreys blijft vriendelijk en bescheiden de junge heer spelen, maar de indruk blijft hangen dat alles wat er na Electricity en de lol van het schrijven van popsongs is gekomen, eigenlijk ongewenste kindles zijn. Hot respecteren en exploiteren van de eigen grenzen van weleer heeft het veld moeten ruimen voor even pretentieuze als holte dromen. 'We hebben er echt nog altijd lol in,' zogt Paul. ''Bat is hot belangrijkste. Maar we weten nog steeds niet of we nog wel' een vierde plaat zullen maken. Misschien meeten we wel opgeven. Misschien is OrchestralManoeuvres wet irrelevant.'

Voor hot aerst in-bijna drie elpees en zoveel-jaren synthi pop duet do groep haar naam echt eer aan. De afkortina zou dot bliina verbtoemen.

Starforce

Drie namen. The Human League, gekozen uit eenscience fiction-spei dat Star Force heet. Heaven 17, afkomstig uit Anthony Burgess' beroemde book 'A Clockwork Orange' (een parodie op de ontwikkelingen binnen de m a atschappij, maar vooral ook een toe komstvoorspelling uit 1961). En Orchestral Manoeuvres In The Dark, genoemd naar de tite I van een van de allereerste probeersels van dit duo. Orie figuranten uit wat een SF-film lijkt, maar uit bet ware leven gegrepen is. Drie verhalen. Een verhaal. Over de opkomst van de synthesizer en de knieval die de technologie, achter de avantgarde om, maakte voor het wonder van de popsong en de Magie van de hitparade. OMD werd er tegen wil en dank in gesleurd. BEF rook er, met de hitsige-adern van de critic in de rug, aan. En HL hadhetaltijdalgeweten,toende,topeenmaal hijgend bereikt werd. Kraftwerk is voor alle drie de groatste schuldige igeweest, Daarna splitste het zich uit in voorliefdesvgor Gary Glitter en Joy Division. Maar voor succes is alles in de wieg gelegd, wat melodie, structuur, ritme en vooral dat catchy chorus he eft. Wiede spelrege ls kent, mao meedoen. Er zün. naast hot drietal noa olaatsen vrij.